ภาวะ PCOS ( Polycystic Ovary Syndrome ) ภาวะนี้อาจจะมีคู่สมรสที่มีบุตรยาก หลายๆคน มีภาวะนี้อยู่ ภาวะ ( Polycystic Ovary Syndrome ) PCOS คือภาวะที่ ไข่ไม่ตกเรื้อรัง เป็นภาวะที่ มีฟองไข่เล็กๆ อยู่ในรังไข่เป็นจำนวนมาก นับเป็น 10 – 30 ฟอง มักจะถูกเรียกว่าเป็น ซีสต์ แต่ความจริงไม่ได้เป็นซีสต์แต่อย่างไรสิ่งที่เราเห็นเล็กๆ ขนาด 8 เซนติเมตรไม่นับว่าเป็น เนื้องอกหรือ โรคซีสต์ทั่วไปของรังไข่ซีสต์ จึงไม่จำเป็นต้องทำการผ่าตัด และการผ่าตัดไม่ใช่วิธีการในการรักษา เป็นภาวะที่ฟองไข่ไม่สามารถเจริญเติบโต จนเป็นฟองไข่ที่โตเต็มที่ ซึ่งมีการตกไข่เกิดขึ้น ซึ่งโดยปกติโดยธรรมชาติของผู้หญิง ฟองไข่เล็กๆเหล่านี้ จะมีหนึ่งฟองที่สามารถเติบโต จนกระทั่งใหญ่และมีขนาด 20 มิลลิเมตร จึงจะมีการตกไข่ เกิดขึ้น ในช่วงรอบเดือน ยกเว้นผู้หญิงที่มีภาวะเหล่านี้ ฟองไข่เล็กๆเหล่านี้ ไม่สามารถเจริญเติบโตขึ้นมาได้ จึงไม่มีการตกไข่ และทำให้ประจำเดือนไม่มา พบว่าบางคนประจำเดือนไม่มา เป็นระยะเวลานาน 3-6 เดือน
บางคนมีความสัมพันธ์กับภาวะที่น้ำหนักตัวมาก ในบางกรณี และยังมีภาวะฮอร์โมนเพศชายขึ้นสูงได้ด้วย ภาวะเหล่านี้เป็นภาวะเฉพาะตัว การรักษาส่วนใหญ่ไม่ได้เป็นการรักษาที่ต้นเหตุ แต่เป็นการรักษาปลายเหตุ ยกตัวอย่าง เช่น หากประจำเดือนไม่มา ให้รับประทานยาก่อนมีประจำเดือน หรือการทานยาคุมกำเนิดเพื่อให้ประจำเดือนมา แต่เป็นการรักษาแค่ปลายเหตุ และเป็นการรักษาไปรอบๆเท่านั้น เมื่อหยุดยาภาวะนั้นก็จะกลับมาเหมือนเดิม
ทั้งนี้ ในกรณีที่ต้องการมีบุตรต้องทำอย่างไร ในกรณีที่ต้องการมีบุตร การรักษาคือต้องกระตุ้นให้มีการตกไข่เกิดขึ้น โดยส่วนใหญ่แล้ววิธีการกระตุ้น เพื่อให้มีการตกไข่เกิดขึ้น อาจจะต้องใช้วิธีการกินยา หรือการฉีดยา การกินยาเช่น ยาโคลมีฟีน (Clomiphene) อาจจะทำให้มีการตกไข่เกิดขึ้นได้แต่ไม่เสมอไป เนื่องจาก ภาวะนี้การตกไข่จะเกิดขึ้นยากมากๆใน ภาวะ PCOS เพราะฉะนั้น โดยส่วนใหญ่แล้วกินยา ยาโคลมีฟีน (Clomiphene) ไม่สามารถทำให้มีการตกไข่ได้ จำเป็นต้องอาศัยยาฉีด
อย่างไรก็แล้วแต่ การฉีดยากระตุ้นรังไข่มีข้อควรระวังสูงมาก เพราะเนื่องจากว่า มีฟองไข่เล็กๆอยู่ในรังไข่จำนวนมาก 20-40 ฟอง ถ้าเรามีการฉีดยาในปริมาณที่มากเกินไป จะทำให้มีการตกไข่เกิดขึ้นจาก ฟองไข่เล็กๆนี้จำนวนมาก ซึ่งจะมีอันตลาย ก็อคือภาวะรังไข่ถูกกระตุ้นมากเกินไป อาจจะมีการสร้างน้ำไปในท้องขนาดเล็กๆได้เลย มีอันตลายอาจถึงชีวิตได้เลยเช่นเดียวกัน
ฉะนั้นแล้วการกระตุ้นการตกไข่ในภาวะนี้ จำเป็นต้องอยู่ในการดูแลของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโดยเฉพาะ ในกรณีซึ่งกระตุ้นแล้วไข่ตก เพราะเราต้องการให้มีการตกไข่แค่ฟองเดียวหรือสองฟอง ใกล้เคียงกับธรรมชาติ เมื่อไข่ตกอาจใช้วิธีกำหนดวันไข่ตก วิธีมีเพศสัมพันธ ์ หรือวิธี IUI ฉีดเชื้ออสุจิผสมเที่ยมก็ได้ ก็สามารถมีการตั้งครรภ์ได้ แต่ถ้าหากกระตุ้นแล้วไข่ยังไม่ตก อาจจะต้องยอมกระตุ้นให้มีไข่ตกหลายๆ ฟอง โดยที่ไม่ได้ตกเองโดยธรรมชาติ แล้วเก็บไข่ออกมาโดยการเจาะนำไข่ออกมาทำเด็กหลอดแก้ว แล้วจึงทำการปฏิสนธิเป็นตัวอ่อน แล้วเลือกตัวอ่อนใส่กับในรอบเดือนถัดไป โดยเลือก 1-2 ตัวอ่อน เพื่อป้องกันไม่ให้มี การตั้งครรภ์แฝดมากเกินไป